Echo's (echografie)

Wat is het?

Een echografie (ook wel echo genoemd) gebruikt geluidsgolven om via een sonde beelden te maken van je baby, baarmoeder, placenta en vruchtwater. In de zwangerschap wordt echografie vooral ingezet om informatie te verkrijgen over de groei, ligging, ontwikkelingskenmerken of gezondheid van het kind.

Echografie is een vorm van medische beeldvorming. Dat betekent ook dat je als zwangere het recht hebt om ze te weigeren, net zoals bij elk ander medisch onderzoek.

Welke echo’s zijn standaard of terugbetaald?

In België worden 3 structurele echo’s terugbetaald door het ziekenfonds als je in regel bent met je mutualiteit en zwangerschapsopvolging:

Termijnecho (1e trimester, 11-13 weken)
- Doel: bevestigen van de zwangerschapsduur, kijken of het hartje klopt, aantal foetussen tellen.
- Terzelfdertijd wordt vaak ook de NIPT voorgesteld.
Structurele screeningsecho (2e trimester, rond 20-22 weken)
- Doel: de “medische 20-weken-echo” onderzoekt structurele afwijkingen (organen, skelet, hersenen).
- Wordt ook wel de “morfologie-echo” genoemd.
Groeiecho (3e trimester, tussen 30-32 weken)
- Doel: inschatting van de groei, ligging van de baby, hoeveelheid vruchtwater, ligging van de placenta.
- Niet verplicht, maar vaak standaard uitgevoerd.

Daarnaast kunnen extra echo’s worden voorgesteld op medische indicatie, bv. bij bloeding, twijfel over groei of ligging, tweelingzwangerschap, enz. Deze worden dan ook terugbetaald.

Voordelen

Bevestiging van een kloppend hartje (zeker in het begin vaak geruststellend)
Inschatting van zwangerschapsduur
Detectie van ernstige of levensbedreigende afwijkingen
Monitoring bij medische risico’s (bv. groeivertraging, ligging, vruchtwater)
Kan helpen bij het plannen van een aangepaste opvolging of bevalling

Nadelen

Vals gevoel van zekerheid: echo’s geven momentopnames; afwijkingen kunnen worden gemist of overschat.
Medisch kader: het onderzoek is gericht op detectie van problemen, niet op verbinding met je baby.
Keuzestress: een ‘twijfelachtige’ meting kan leiden tot extra onderzoeken en onrust.
Verlies van autonomie: vrouwen ervaren soms druk om echo’s “moeten” te laten doen, terwijl ze ook mogen weigeren.
Weinig langetermijnonderzoek over het effect van herhaald of langdurig echo-gebruik op de baby.

Mag ik een echo weigeren?

Ja. Als zwangere heb je recht op zelfbeschikkingover je lichaam én op volledige informatie. Echo’s zijn geen verplicht onderdeel van een zwangerschap. Je mag dus perfect:

een of meerdere echo’s overslaan,
kiezen voor een echo zonder medische screening (bijv. enkel de ligging bekijken),
of extra echo’s weigeren als je geen medische reden voelt.

Laat je begeleiden door een vroedvrouw of zorgverlener die jouw keuze respecteert en meedenkt over wat voor jóu klopt.

En wat met pret-echo's?

Pretecho’s (ook 3D/4D-echo’s of ‘baby-tv’) zijn echo’s zonder medisch doel, vooral om beelden te zien van je baby.
Let op:

Deze worden niet terugbetaald.
Ze mogen enkel worden uitgevoerd door erkende zorgverleners met geschikte apparatuur.
Sommige gynaecologen en organisaties raden ze af bij herhaald of langdurig gebruik, vooral zonder medisch nut.

Moederkracht

Voordelen

Nadelen

Mag ik een echo weigeren?

En wat met pret-echo's?

Onderbouwde bronnen